روانشناسی اشتباهات، تپق و لغزشهای گفتاری، آیا اشتباهات شما بی معنا هستند ؟
تقریبا همه ما، بصورت روزانه اشتباهات زیادی را مرتکب میشویم و شاید هم عادت کرده باشیم که به سادگی از کنار آنها عبور کنیم و اسم اشتباه را به آنها بدهیم.
اما آیا واقعا این اشتباهات، سهوی انجام میشوند ؟ یا ضمیرناخودآگاه با نیت و هدف مشخصی مرتکب آنها میشود ؟
در این مقاله به بررسی این مساله خواهیم پرداخت و خصوصا روی مساله اشتباهات گفتاری تمرکز خواهیم کرد تا متوجه شویم آیا این اشتباهات میتوانند معنا دار باشند یا خیر.
دیدگاه فروید نسبت به لغزش زبان
فروید جز اولین افرادی بود که سعی داشت اشتباهات ما حین حرف زدن و لغزش زبان را بعنوان یک راه ناخودآگاه برای نمایش افکار و احساسات و نیازهای سرکوب شده، توضیح دهد. تئوری او درمورد این مساله، منطقی و ارزشمند بنظر میرسد و به همین علت آنرا مطرح میکنیم.
بر اساس تئوری فروید، همه احساسات و تجارب انسان در ضمیر ناخودآگاه ذخیره میشوند. همچنین در برخی موارد این احساسات و تجارب ذخیره شده در ضمیر ناخودآگاه، سرکوب میشوند زیرا مثلا نشان دادن آنها باعث بروز مشکلاتی در زندگی فرد خواهد شد و به همین دلیل او آنها را مخفی میکند.
بعنوان مثال اگر شما رییس خود را دوست نداشته باشید، بدیهی است که بصورت آشکار نخواهید توانست این موضوع را به خود او بگویید زیرا شغل خود را از دست خواهید داد. این احساسات، همواره در ضمیر ناخودآگاه شما حضور خواهند داشت و ممکن است یک روز بصورت اشتباهی توسط لغزش زبان به نمایش گذاشته شوند.
در چنین مواردی، لغزش زبان شما، چیزی را که ضمیر ناخودآگاه شما همواره دوست داشته در مورد رییس تان بگوید، به نمایش میگذارد.
چرا حرف فروید میتواند صحیح باشد ؟
ضمیرناخودآگاه مانند یک جز کاملا مجزاست که بصورت کاملا مستقل از ضمیر خودآگاه درحال کار کردن است. به همین علت ممکن است بصورت خودآگاه تصمیم بگیرید تغییری را در زندگی خود ایجاد کنید اما هیچ انگیزه ایی در شما تولید نشود ! در چنین مواردی، ضمیر ناخودآگاه شما علاقه ای به فعالیت مربوطه نداشته است، حتی اگر ضمیر خودآگاهتان، باور داشته باشد که تصمیم بسیار مهم و مفیدی گرفته است.
به همین علت است که ایجاد یک هماهنگی میان ضمیر خودآگاه و ضمیر ناخودآگاه اهمیت بسیار زیادی دارد.
این مساله بدین معناست که ضمیر خودآگاه و ضمیر ناخودآگاه میتوانند انگیزه های متضادی داشته باشند. حال اگر شما بصورت خودآگاه خواسته باشید چیزی را مخفی کنید اما ضمیر ناخودآگاه شما قصد آشکار کردن آنرا داشته باشد چطور ؟! در چنین شرایطی ضمیر ناخودآگاه شما ممکن است به شیوه های مختلفی، بدون اینکه شما تمایلی داشته باشید، کار خود را انجام دهد و چیزهایی را لو دهد !
به همین علت افرادی که باور دارند دروغ بد است، دروغگوهای بدی هستند و با نگاه کردن به زبان بدن چنین افرادی، شما به سادگی میتوانید دروغهای آنها را تشخیص دهید.
یک مثال معروف دیگر، از اینکه ضمیر ناخودآگاه میتواند خلاف خواسته ضمیر خودآگاه کار کند،زمانی است که شما سعی میکنید افکاری را از ذهن خود دور کنید اما اندکی بعد متوجه میشوید که آن افکار، به شکل قویتری بازگشته اند ! به عبارت دیگر، بعضی اوقات ضمیر ناخودآگاه بر خلاف خواسته شما عمل میکند و همانند یک کودک، در برابر تصمیماتتان مقاومت میکند.
تپق های گفتاری نیز از این مساله مستثنا نیستند ! بله. یک فرد ممکن است حین سخنرانی، اشتباهات بی معنی و سهوی را داشته باشد و این مساله عادی است و مثلا میتواند بخاطر خستگی بیش از حد یا استرس باشد. اما وقتی یک کلمه، بصورتی بیان میشود که عبارت ساخته شده یک احساس یا نیاز سرکوب شده را بیان میکند، احتمالا دلایل عمیقی پشت آن وجود داشته است.
این موضوع میتواند نگران کننده باشد ! زیرا درواقع ضمیر ناخودآگاه شما، مثلا حین تایپ کردن یک پیامک، ممکن است به یکباره چیزی را بگوید که شما بصورت خودآگاه، اصلا دوست نداشته باشید آنرا بگویید. یا اینکه ضمیر ناخودآگاه شما رفتاری را نشان دهد که بصورت خود آگاه اصلا تمایلی به انجام آن نداشته باشید !
چطور متوجه شوید که اشتباه گفتاری شما معنادار بوده است ؟
رسیدن به درک مناسب از ضمیر ناخودآگاه میتواند کمک بسیاری در یافتن معنای حقیقی اشتباهات گفتاری و تپق های شما کند. اگر یک لغزش زبان و تپق، با انگیزه های ذهنی ناخودآگاه شما مطابقت داشته باشد، احتمالا معنادار بوده است.
حال به موردی بازمیگردیم که مطرح شد : شما رییس خود را دوست ندارید ! اگر به اشتباه به رییس خود چیزی گفته اید که احساسات سرکوب شده و منفی شما نسبت به او را نمایش میدهد، احتمالا ذهن و در واقع ضمیر ناخودآگاه شما خواسته است این مساله را بالاخره و بصورت مستقیم به رییستان بگوید !
ممکن است تعجب کنید که سود این کار چیست و چرا ضمیر ناخودآگاه شما این کار را انجام داده است. در حقیقت باید بدانید که ضمیر ناخودآگاه مانند یک کودک است و به نتایج حاصل از کارهای خود فکر نمیکند، بلکه به این فکر میکند که چه چیزی میخواهد !
پس بعد از این، هرگاه دچار اشتباه گفتاری،رفتاری یا تپق معناداری شدید، بد نیست بررسی کنید که آیا ضمیر ناخودآگاه شما حس و خواسته سرکوب شده ایی داشته است یا خیر.